Annotatierichtlijnen voor omgevingsdocumenten
in bewerking
Omgevingsdocumenten vormen een belangrijke informatiebron voor burgers, bedrijven en overheden. Door ze te digitaliseren en te annoteren, maken we ze toegankelijker, gebruiksvriendelijker en juridisch verantwoord. De annotatierichtlijnen bieden handvatten voor het correct annoteren van omgevingsdocumenten om ze op een juridisch verantwoorde manier in viewers te tonen.
Effecten annoteren
Annotatierichtlijnen laten zien wat de effecten van annotaties zijn voor degenen die ermee werken. Die effecten zijn er stelselbreed, hetzij in de viewer, hetzij rondom de toepasbare regels, en hebben invloed op de dienstverlening zoals bijvoorbeeld de vergunningcheck van bevoegd gezagen. De richtlijnen zijn specifiek gericht op het annoteren van omgevingsdocumenten met artikelstructuur en bevatten geen voorschriften over de structuur van het document zelf. Een belangrijk aspect is het annoteren van activiteiten waarvoor rechtstreeks werkende regels in het document worden gesteld. Dit zorgt voor een betere vindbaarheid van de regels en maakt het voor gebruikers eenvoudiger om de juiste informatie te vinden.
Toevoegen van gegevens
Annoteren betekent het toevoegen van eigenschappen aan of het markeren van eigenschappen van juridische regels in een omgevingsdocument. Door te annoteren maakt u het document digitaal leesbaar en verbetert u de dienstverlening. Het ‘TPOD Omgevingsplan' omschrijft annoteren als "het toevoegen van gegevens aan (onderdelen van) besluiten en regelingen, gegevens die die besluiten en regelingen machineleesbaar maken". Bij het annoteren wordt de informatie die in de regels is vastgelegd, geanalyseerd en gestructureerd naar kenmerken van die regels. Voorbeelden van die kenmerken zijn de activiteit waarover een regel gaat, de locatie waarop een regel betrekking heeft, het thema waar de regel over gaat en de kwalificatie die in een regel gesteld wordt, zoals ‘verbod' en ‘vergunningplicht'.
Doelen annoteren
Het annoteren van juridische documenten kent een aantal doelen. Als een paal boven water staat, dat annotaties kunnen borgen dat omgevingsdocumenten juridisch verantwoord in een viewer getoond en geraadpleegd kunnen worden. Om bevoegde gezagen te helpen bij het annoteren en om de viewer te helpen in de juiste weergave c.q. duidelijk te maken hoe de viewer annotaties weergeeft. Hierdoor weten bevoegd gezagen waar ze aan toe zijn. Daarnaast is het annoteren van met name activiteiten van groot belang voor het ondersteunen van toepasbare regels en daarmee de dienstverlening van een bevoegd gezag.
Nieuwe versie
Geonovum heeft in 2023 een concept Annotatierichtlijnen opgesteld (v0.9.2) die overheden kunnen gebruiken bij het maken van hun omgevingsdocument. Een degelijke maar complexe basis. Om de annotatierichtlijnen toegankelijker te maken voor een groter publiek verrijken we ze met voorbeelden uit de praktijk, zodat eenvoudiger te zien is wat de consequenties zijn van de keuzes die je maakt.
Deze nieuwe versie komt in een iteratief proces tot stand. Geonovum doet dit samen met mensen van Aan de Slag, Planexperts, Toepasbare Regel-experts en de VNG. Ieder stukje dat klaar is leggen we voor aan een reviewgroep (met vertegenwoordiging van gebruikers van alle koepels) om te toetsen of het recht doet aan de werking van de viewer en de eerder geschreven richtlijn, aan de manier waarop de koepels naar de zaken kijken, en of het leesbaar is voor de praktijk. Als aan deze check is voldaan, worden de richtlijnen op deze website gepubliceerd.
Toelichting op deze website
Deze richtlijnen zijn bedoeld voor medewerkers van bevoegde gezagen en door hen ingeschakelde adviesbureaus die verantwoordelijk zijn voor het annoteren van omgevingsdocumenten. We laten zien hoe je de doelen van annoteren kunt bereiken en waar je daarbij op moet letten.
Deze website is niet bedoeld om alles uit te leggen over annoteren, daarvoor verwijzen we graag naar de informatie op onder meer:
In bewerking
Op deze website komen achtereenvolgens de richtlijnen over annoteren aan bod voor regeling en ambtsgebied, het opstellen van regels, activiteiten, werkingsgebieden, gebieden aanwijzen en normen stellen. De richtlijnen zijn in opbouw en groeien de komende maanden. Alle richtlijnen uit de 0.9.2-versie hebben een redactieslag gekregen en zijn hier gepubliceerd. Deze teksten zijn herkenbaar aan de toevoeging > in bewerking bovenaan de pagina. Ze krijgen (grotendeels) nog voorbeelden en gaan nog ter review. Enkele richtlijnen zijn al definitief. Een overzicht van wijzigingen en de status van de richtlijnen is te lezen in de releasenotes.
We houden we ons aanbevolen voor suggesties en verbeteringen: omgevingswet@geonovum.nl.